مزایایی بازیافت کاغذ

مزایای بازیافت کاغذ ...
برای تولید یک تن کاغذ تقریباً باید 15 تا 17 اصله درخت را قطع نمود.

فرار از این معضل اجتناب‌ناپذیر است، اما در سال‌های اخیر به دلیل کمبود منابع طبیعی و جلوگیری از اثرات تخریب محیط ‌زیست، بازیافت کاغذ از کاغذهای باطله، مورد توجه قرار گرفته است.

در واقع تفکر بازیافت کاغذ با اهداف کلی مثل جلوگیری از غارت بی رویه منابع طبیعی، کاهش در مصرف انرژی و تقلیل میزان زباله برای کاهش هزینه‌های دفع و تغییر الگوی مصرف به وجود آمد. با توجه به این که کاغذ ماده‌ای فاسد شدنی نیست، بهترین روش جمع‌آوری آن، از درب منازل ، اداره‌ها و مدارس قبل از مخلوط شدن با بقیه پسماندها است. امروزه در کشورهایی همچون هلند، سوئیس و ژاپن بیش از 50درصد کاغذهای مصرفی مورد بازیافت قرار می‌گیرد.

بازیافت کاغذ دارای ابعاد مختلفی است که از مهمترین ابعاد آن بعد اقتصادی است. شکی نیست که با جداسازی زباله‌های کاغذ و وارد ساختن مجدد آن در چرخه تولید می‌توان از آن به عنوان یک ماده خام در تولید کالاهای جدید مصرفی استفاده کرد.

بر طبق آمار سال 1382 هر شهروند تهرانی به طور متوسط سالانه 13کیلوگرم کاغذ مصرف می‌ کند که بیش از نیمی از کاغذهای مصرف شده در سطل‌های زباله ریخته و یا با زباله‌های شهری مخلوط می‌شوند که غیرقابل تفکیک و بازیافت هستند و در نتیجه سرمایه کلانی از این راه به هدر می‌رود. از طرفی واردات سالانه کاغذ، بر اقتصاد شهری لطمه‌ای جبران‌ناپذیر وارد خواهد کرد که می‌توان با بازیافت از واردات بی‌رویه به داخل کشور جلوگیری کرد، از طرفی چون بازیافت برنامه‌ای مقرون به صرفه است، نسبت به دفن یا سوزاندن زباله هزینه کمتری را به شهرداری‌ها تحمیل می‌کند.

با افزایش هزینه دفن به علت محدودیت‌ مقررات موجود و کاهش بودجه شهرها به دلیل هزینه‌ سنگین آشغال‌سوزها و تکنولوژی‌های کنترل آلودگی هوا، تمایل به بازیافت بدون چون و چرا در آینده افزایش پیدا خواهد کرد.از بعد زیست محیطی بازیافت کاغذ نیز اهمیت فراوان دارد، کاغذهای مورد مصرف از چوب درختان قطع شده به دست می‌آید، برداشت روزافزون از درختان این منابع حیاتی اکوسیستم، نابودی جنگل‌ها را به دنبال خواهد داشت، بازیافت و تولید از کاغذهای باطله به جای چوب نه تنها سبب حفظ جنگل‌ها می‌شود، بلکه انرژی مورد نیاز را برای تولید یک تن کاغذ به سه چهارم تقلیل می‌دهد.

از سوی دیگر با جمع‌آوری و بازیافت کاغذ توسط دانش‌آموزان در مدارس و کارمندان در ادارات می‌توان روحیه مسئولیت‌پذیری و صرفه‌جویی را تقویت کرد، متأسفانه اکثر مردم کشور ما نمی‌دانند که همه پسماندها دورریختنی نیستند. از طرفی به دلیل اهمیت زباله‌ها که به طلای کثیف معروف شده با جمع‌آوری اصولی آن می‌توان باعث تغییر الگوی مصرف در جامعه شد. آموزش و آگاه سازی مردم از این طرح با کمک تمامی نهادهای فرهنگی نظیر صدا و سیما، آموزش تفکیک از مبدأ با قراردادن سطل‌های چند قسمتی و در اختیار کیسه‌های زباله رایگان به شهروندان، جمع‌آوری زباله کاغذ2 بار در هفته‌ و حتی خریدن کاغذها از مردم توسط غرفه‌های ویژه خرید، استخدام مهندسین بهداشت محیط در مناطق بازیافت و شهرداری برای نظارت به خصوص در مدارس، کارخانجات، ادارات که منبع اصلی مصرف زباله کاغذ هستند وگسترش کارخانجات بازیافت کاغذ و حمایت از آنها، راهکارهایی است که می توان برای دست یابی به بازیافت کاغذ پیش گرفت.

بازیافت و پردازش

تفکیک پسماندها به دو دسته تر و خشک در مبداء تولید از آلودگی ناشی از مخلوط شدن و فعل و انفعالات شیمیایی و تولید شیرابه پیشگیری می نماید و تبدیل مواد به محصولات جدید و قابل استفاده را در بر دارد
پسماندهای خشک به ویژه کاغذ،مقوا ،پلاستیک،فلزات و شیشه از ارزش اقتصادی و زیست محیطی برخوردار بوده ودر صورت تفکیک ،در واحدها و کارخانجات بازیافت به محصولاتی با کاربردهای مشابه و یا جدید تبدیل می شوند تا از اتلاف منابع و سرمایه های ملی جلوگیری به عمل آید . تفکیک کامل زباله های  تر از زباله های خشک ، نیز بهبود  کیفیت و خلوص کود کمپوست را در پی دارد و با توجه به اینکه نزدیک به 70% زباله های شهر تهران از نوع زباله تر (پسماند مواد غذایی ، میوه ، سبزی و....) میباشد و این پسماندها طی فرایندی به کود گیاهی کمپوست تبدیل می شوند که مورد استفاده امور زراعی و باغبانی خواهد بود.همچنین بازیافت و استفاده مجدد از مواد و کالاهای معرفی موجب جلوگیری از دفن زباله و آلودگی زمین و آبهای سطحی می گردد.
ذذذ
هدف از بازیافت

 الف)استفاده مجدد از مواد و انرژی
 ب) کاهش آلودگی بهداشتی،جهت حفاظت از محیط زیست
ج  ) کاهش دفن زباله و عدم از بین رفتن زمین های مناسب در طبیعت
د  )اشتغال زایی
ذ )کاهش هزینه ها و ایجاد منافع اقتصادی

ده دلیل عمده بازیافت و چرا شما باید کالاهای بازیافتی خریداری کنید اگر چه قبلا این کار را انجام نمی دادید

الف)بازیافت باعث نجات درختان می گردد زیرا نیمی از جنگلهای زمین از بین رفته اند و در حدود 95% از جنگلهای اصلی در ایالت متحده امریکا تقلیل یافته اند .این حقیقت تلخ قابل تامل و مهم یکی از اولین درسهای محیط اطراف می باشد که خیلی از بچه ها بدون اقرار آنرا به دیگران میآموزند و تبدیل به محافظان کوچک زمین می شوند

ب  ) بازیافت باعث حفظ محل سکونت حیوانات وحشی و گیاهان زنده می گردد .استفاده کردن از مواد بازیافتی باعث کاهش نیاز بریدن ، استخراج ، فرایند تصفیه نمودن و حمل و نقل منابع طبیعی مثل الوار ، مواد پتروشیمی خام و منابع معدنی میگردد به عنوان نتیجه ویرانی جنگلها ، تالاب ها ، رودخانه ها و مکانهای ضروری برای زندگی وحوش کاهش می یابد

ج  ) بازیافت باعث کاهش استفاده از مواد شیمیایی سمی می گردد که برای ساختن محصولاتی که از مواد خام تهیه می شود ،استفاده میگردد

د  )بازیافت به جلوگیری کردن از گرم کردن کره زمین کمک می کند .استفاده از مواد بازیافتی ،انرژی مورد استفاده در پروسه تولید و تششع امواج گازهای گلخانه ای و سایر آلوده کننده های هوا را کاهش می دهد . برای مثال بازیافت یک تن شیشه در ذخیره انرژی بیشتر از 300% نتیجه داده و همچنین باعث کاهش امواج دی اکسید کربن تا 3.46 تن میگردد

ذ  ) بازیافت سبب کاهش آلودگی آب میگردد.ساخت کالاها از مواد بازیافتی باعث کاهش آلودگی آب نسبت به تولید محصولات از مواد بکر میگردد  .تبدیل درختان به کاغذ نیاز به آب بیشتری نسبت به سایر صنایع تولیدی در ایالت متحده دارد و سبب انباشته شدن بیلیونها گالن فاضلاب می گردد
مواد آلوده ای چون کلرینیتد دایکسین هر ساله به سمت رودخانه ها ، دریاچه ها، جریانهای آب روانه می گردد.بازیافت کاغذ و آسیاب آن هرگز به آن اندازه که پروسه تولید آن از چوب درخت باعث آلودگی میشود ،آلودگی تولید نمی کند  به علاوه بعضی از کارخانه های بازیافتی از فاضلاب برای پروسه تولیدشان استفاده می کنند

ر  ) بازیافت سبب کاهش نیاز به محل دفن زباله میگردد .آلودگی سمی از محل دفن زباله شامل سیانید ، دی اکسین اسید هیدروکلریک ، مرکوری ، ،متان،اسید سولفوریک وسرب به سمت هوا متصاعد گردیده و همچنین به طرف آبهای زیرزمینی می رود

ز  ) بازیافت سبب کاهش نیاز به کوره های زباله سوز میگردد .خاکستر نمودن مواد زاید توسط شهرداری سبب فوران کردن انواع مختلف آلوده کننده ها به هوا و همچنین تولید خاکستر خطرناک و نشت آن به درون زمین و آلوده کردن آب های زیرزمینی میگردد که منجر به تهدید سلامت جامعه میشود.نگهداری کاغذ ،شیشه ، پلاستیک،و آهن خارج از کوره های زباله سوز و بازیافت آنها ،آلودگی را به آن اندازه که کوره ها آلودگی و انرژی تابشی مضر تولید می کنند ،کاهش می دهد

ژ  ) بازیافت باعث ایجاد کار و پیشرفت اقتصادی میگردد .این بررسی توسط کمیسیون حفظ منابع طبیعی دریافت که بازیافت باعث افزایش در حدود 18.5 میلیون دلار به بوجه ایالت جنوبی و همچنین پرتوریکو در سال 1995 گردید

س) بوسیله فروش مواد بازیافتی سود عظیمی حاصل کشور میگردد و ما نباید به زباله های دفن شده در مکانهای دفن زباله به چشم آشغال بنگریم،بلکه از اینها می توان به عنوان سرمایه ملی مملکت نام برد.شهرهایی که نرخ بازیافتی بالایی دارند ،می توانند پول زیادی را از طریق فروش مواد بازیافتی بسازند که بازار قابل توجهی دارد

ش)خرید محصولات بازیافتی درخواست بیشتر این محصولات را انتشار می دهد و به صورت چرخه ای منابع بیشتری را ذخیره می کند وآلودگی بیشتر را کاهش می دهد و در نتیجه سلامتی مردم را تضمین می کند .زمانیکه این صنعت به حد اکثر رشد خود برسد در پی آن محصولات بازیافتی قیمتشان پایین تر می آید
فرآیند بازیافت کاغذ:
بازیافت در مفهوم رایج آن، به معنی استفاده مجدد از مواد پس از اعمال پردازشهاي خاص برروي آنها است. کاغذ یکی از اقلام لقب گرفته است.
 در واقع تفکر بازیافت کاغذ با اهداف کلی مثل « سلطان ضایعات » با ارزش مواد زائد جامد شهري است که جلوگیري از غارت بی رویه منابع طبیعی،کاهش در مصرف انرژي و تقلیل میزان زباله براي کاهش هزینه هاي دفن و تغییرالگوي مصرف بوجود آمده است.
 بازیافت کاغذ بر خلاف مفهوم کنونی که با فرآیندهاي شیمیایی و پردازش کارخانه اي تعریف می شود از دیر باز به صورت سنتی وجود داشته است. سهولت خمیر کردن کاغذهاي باطله و شکل دهی مجدد به آنها هموارهسبب شده که تمایل به سمت بازیافت آن افزایش یابد. از عمده ترین عوامل تولید کاغذهاي باطله می توان به زباله هاي خانوارها، مدارس، ادارات، کاغذهاي ضایعاتی صحافی، عکاسان، فتوکپی ها، چاپخانه ها و واحدهاي سازنده جعبه هاي مقوایی واشاره کرد. به دلایل اقتصادي و زیست محیطی استفاده از کاغذهاي باطله به عنوان ماده خام صنعت کاغذ چشم انداز روشنیدارد و در سال هاي آتی به مرزهاي جدیدي خواهد رسید.
 سیر صعودي استفاده از کاغذهاي باطله طی سالهاي اخیر نشان می دهد که استفاده از الیاف بازیافتی در مقایسه با الیاف دست اول رشدي تقریباً به مقدار 2 برابر دارد.
کمک به حفظ محیط زیست و همچنین منافع اقتصادي حاصل » اهمیت بازیافت کاغذ را می توان به طور کلی از دو نقطه نظرمورد بررسی قرار داد. از نظر زیست محیطی ، بازیافت کاغذ موجب کاهش وابستگی و نیاز به کاغذهاي بکر و در نهایت کاهش قطع درختان و بالا رفتن فرصت تجدید حیات عرصه هاي جنگلی عریان شده و همچنین کاهش آلودگی هوا می شود.
از نقطه نظر اقتصادي تولید کاغذ بازیافتی سبب صرفه جویی قابل توجهی در مصرف آب، انرژي، جلوگیري از خروج ارز برايواردات و ایجاد مشاغل جدید در کشور می گردد.
جایگاه بازیافت کاغذ در دنیا:
صنعت کاغذ سازي، مصرف کننده عمده کاغذهاي بازیافتی به عنوان ماده اولیه دست دوم می باشد، به طوریکه در تولید کاغذ ومقوا از انواع مختلف این کاغذها استفاده می شود که خود حاوي الیاف خمیر شیمیایی یا مکانیکی یا عمدتاً مخلوط آنها بانیت هاي نامشخص می باشند.
 براي ساخت سایر انواع کاغذ و مقوا از مخلوط الیاف بازیافتی و الیاف خمیر دست اول استفاده می شود که از آن جمله می توان به ساخت کاغذ چاپ و تحریر و مقوا در آمریکاي شمالی و اروپاي شمالی اشاره نمود .
 سهم الیاف بازیافتی در این خمیرها، از مقدار حدود 5% براي کاغذهاي ظریف تا 100 % بسته به نوع کاغذ و مقوا یا ناحیه جغرافیایی متغیر است.
کاغذهاي بازیافتی مهمترین منبع ماده اولیه براي تولید کاغذ هستند، به طوریکه حجم مصرف کاغذهاي بازیافتی ( 153میلیون تن) براي اولین بار بیشتر از حجم مصرف خمیر شیمیایی ( 113 میلیون تن) و خمیر مکانیکی ( 36 میلیون تن) شده است.
این ارقام به روشنی نشان می دهد که امروزه الیاف بازیافتی نقش بسیار مهمی را به عنوان جایگزین خمیرهاي دست اول در صنعت کاغذسازي در سطح دنیا ایفا می کند. با مقایسه میانگین رشد سالانه مصرف کاغذهاي بازیافتی و تولید کاغذ از سال1971 تاکنون دیده می شود که در کشورهاي اروپایی، ایالات متحده و در سراسر جهان افزایش مصرف کاغذهاي بازیافتی بین  %1/7 تا 3% بیشتر از رشد سالانه تولید کاغذ بوده است در واقع مشخص است که الیاف بازیافتی به عنوان جانشین خمیر دست اول نقش بسیار مهمی را در صنعت کاغذسازي ایفا می کنند، به طوریکه امروزه در بسیاري از کشورهاي دنیا، صنعت کاغذ سازي بدون وجود الیاف بازیافتی نمی تواند تداوم یا حتی وجود داشته باشد.
این امر در نقاطی مثل اروپاي مرکزي، جنوبی و غربی عمدتاً به دلایل اقتصادي است ولی در کشورهایی مثل ژاپن ، کره، تایوان یا مکزیک، دلیل دیگر کمیاب بودن منابع چوبی براي تهیه خمیر کاغذ است مصرف الیاف در دنیا: 340 میلیون مصرف الیاف در اروپا: 87 میلیون تن میزان مصرف انواع مواد فیبري براي تولید کاغذ و مقوا در اروپا و جهان در سال  2003برآوردهاي انجام شده نشان می دهند که در سطح دنیا، نرخ مصرف کاغذهاي بازیافتی در تولید انواع کاغذ تا سال 2015 به3 % خواهد بود که این رقم از میزان افزایش تولید کاغذ حدود 54 % خواهد رسید.
میزان افزایش مصرف کاغذهاي بازیافتی %2/2  بیشتر است. در سال 2015 میزان تولید جهانی کاغذ به حدود 450 میلیون تن خواهد رسید، در حالیکه مصرف
کاغذهاي بازیافتی حدود 240 میلیون تن خواهد بود. به هر حال، به روشنی دیده می شود که در آینده نقش کاغذهاي بازیافتی
جایگاه بازیافت کاغذ در ایران
بازیافت کاغذ در ایران از قدمت قابل توجهی برخوردار است. بررسی ها نشان می دهد که بازیافت کاغذ با بهره گیري از صنعت به سال 1313 برمی گردد که با تأسیس کارخانه مقوا سازي کرج و استفاده از کاغذ باطله انجام گرفته است.
در سال 1335 دومین کارخانه مقوا سازي به نام مقواسازي شرق و در سال 1336 کاغذ کهریزك در تهران شروع به کار نمود. دو واحد فوق هنوز هم با استفاده از کاغذ باطله فعالیت می نمایند.
به طور کلی جایگاه بازیافت کاغذ در ایران با وضعیت آن در دنیا و حتی آسیا فاصله و تفاوت چشم گیري دارد.
بررسی میزان بازیافت کاغذ در کشورهاي مختلف

کره جنوبی 31%
ترکیه        26%
مالزي       31%
الجزایر     21%
ایران        10%
آمریکا     45%
آلمان     71%
هلند      77%
ژاپن    55%
طی سالهاي اخیر در کشور توجه زیادي به امر بازیافت کاغذ شده است ولی اقدام هاي انجام شده در سطح پائین و با فناوري ابتدایی بوده است.
مداخله دولت نیز در جمع آوري کاغذ باطله نسبتاً کم و فقط در حد سیاست گزاري بوده است .
مهمترین ویژگی صنعت بازیافت کاغذ ایران را می توان ضعیف بودن کیفیت و سطح فناوري تجهیزات کارخانه اي دانست.
سطح ضعیف فناوري مورد استفاده گرچه با سرمایه گذاري محدود سازگار است ولی توان محصولات کاغذي مرغوب و با کیفیت را ندارد،علاوه بر این امنیت بهداشتی تولیدات چنین کارخانه هایی هنوز با تردید مواجه است.
در حال حاضر استفاده از کاغذهايبازیافتی به صورت غیر استاندارد و بعضاً غیر بهداشتی و بدون مرکب زدایی صورت می گیرد.
با بهره گیري از سیستمهاي مدرن جمع آوري و تفکیک انواع کاغذ باطله می توان تا سال 1390 میزان بازیافت در کشور را به بیش از 450 هزار تن رساند . این1 میلیون تن کاغذ و  مقدار کاغذ باطله و خمیر حاصل از آن را می توان به عنوان کمک به منابع اولیه سلولزي براي تولید مقواي کشور تلقی کرد.
مقایسه فرآیندهاي بازیافت، سوزاندن و دفن سطحی کاغذهاي باطله
از آنجا که متأسفانه در کشور ما و بسیاري از کشورهاي دنیا کاغذ به همراه سایر زباله هاي جامد سوزانده و یا دفن سطحی می شود این ضرورت بوجود آمد تا در مورد محاسن و معایب بازیافت سوزاندن و دفع سطحی کاغذهاي باطله نکاتی ذکر گردد.
در بحث زیست محیطی در بیشتر اوقات، فرآیند بازیافت به لحاظ مصرف انرژي و اثرات مربوط به تامین انرژي مطلوب تر ازسوزاندن است.
 بازیافت کاغذ انرژي کمتري نسبت به تولید کاغذ بکر و فرایند سوزاندن و دفن سطحی مصرف می کند . باوجودي که سوزاندن کاغذهاي باطله می تواند بخشی از انرژي حرارتی مورد نیاز سیستم را فراهم کرده و موجب صرفه جویی سوختهاي فسیلی که تجدیدناپذیر و گران قیمت هستند، شود اما در اثر سوزاندن کاغذهاي باطله گاز دي اکسیدکربن متصاعد ووارد جو می شود که آلودگی هاي زیست محیطی را به همراه دارد. در سیستم سوزاندن موادي به شکل سرباره، خاکستر و گچ گوگرد زدایی شده تولید می شود.
 این مقدار کمتر از 10 % حجم همان کاغذ دفن شده اي است که سوزانده نشده است بنابراین از سوزاندن کاغذ مواد شیمیایی معدنی که سرباره و خاکستر هستند باقی می ماند. بازیافت سمیت کمتري نسبت به سوزاندن و دفن سطحی دارد.
یک دلیل مهم سمیت دفن سطحی، متصاعد شدن گازها می باشد
اهمیت و مزایاي بازیافت کاغذ
اهمیت زیست محیطی
کاهش بهره برداري از جنگلها به دلیل کاهش مصرف چوب و حفظ جنگلهاي با ارزش.
کاهش تقاضا براي مواد اولیه غیر سلولزي (مواد شیمیایی) و در نتیجه کاهش پسآب آلاینده محیط زیست.
کاهش تقاضا براي انرژي که خود عمدتاً از سوزاندن سوخت هاي فسیلی ایجاد می شود و در نتیجه کمک به کاهش گازهاي گلخانه اي.
کاهش مصرف آب و همچنین کاهش آلودگی آب هاي محیطی.
اهمیت اقتصادي بازیافت
در سیستم بازیافت هم نظر دوست داران محیط زیست از جهت حفظ محیط زیست و هم نظر اقتصاددانان از جنبه کاهش هزینه هاي بهره برداري و تولید، تأمین می گردد. اما در هر دو حالت، آنچه که اهمیت بیشتري دارد، جنبه اقتصادي است .هرچند کاهش بهره برداري از منابع طبیعی انرژي و مواد خام خود نوعی صرفه جویی در هزینه هاي ملی است اما از جنبه اقتصادي همزمان با این صرفه جویی ها از هزینه هاي دیگر نیز اجتناب می شود.
 به عنوان مثال، ساختن کارخانه اي که به جاي چوب ازکاغذ باطله استفاده می کند 50 تا 80 % ارزانتر است. این مسئله خصوصاً براي کشورهاي در حال توسعه داراي اهمیت بیشتري است.
 در بسیاري از کشورهاي در حال توسعه مانند کشور ما به دلیل رشد جمعیت و نیاز آموزشی و ... مصرف کاغذ و مقوا که عمدتاً از طریق وارد کردن آن تأمین می شود رو به افزایش است. بدین ترتیب بازیافت آن میزان واردات و در نتیجه خروج ارز ازکشور را کاهش می دهد.
اقتصاد بازیافت کاغذ تا حد زیادي به عواملی مانند هزینه سایر روشهاي مدیریت مواد زائد، وجود بازاربا قیمت هاي مناسب براي محصولات بازیافت شده و هزینه اجرایی برنامه بازیافت بستگی دارد.